มีอยู่ด้วยอาการใด ๆ เธอย่อมถูกต้องอายตนะนั้นด้วยกายด้วย
ด้วยอาการนั้น ๆ ดูก่อนอาวุโส โดยนิปปริยายแม้เพียงเท่านี้แล
พระผู้มีพระภาคเจ้าตรัสกายสักขี.
จบ ปฐมกามเหสสูตรที่ 2

อรรถกถาปฐมกามเหสสูตรที่ 2

มีวินิจฉัยดังต่อไปนี้.
บทว่า ยถา ยถา จ ตทายตนํ ความว่า อายตนะ คือ ปฐมฌาน
นั้น ย่อมมีด้วยเหตุใด ๆ คือ ด้วยอาการใด ๆ. บทว่า ตถา ตถา นํ
กาเลน ผสิตฺวา วิหรติ ความว่า ภิกษุถูกต้องสมาบัตินั้น ด้วย
สหชาตนามกายอยู่ด้วยเหตุนั้น ๆ คือด้วยอาการนั้น ๆ อรรถว่า
เข้าถึง. บทว่า กายสกฺขิวุตฺโต ภควตา ปริยาเยน ความว่า เพราะ
ท่านทำปฐมฌานให้แจ้งด้วยนามกายนั้น ฉะนั้น พระผู้มีพระภาคเจ้า
จึงตรัสกายสักขีโดยปริยายนี้. บทว่า นิปฺปริยาเยน ได้แก่ ควรทำ
ให้เป็นสักขีด้วยกายเท่าใด นี้ชื่อว่า กายสักขีโดยนิปปริยาย
(โดยตรง) เพราะทำได้หมดแล้ว.
จบ อรรถกถาปฐมกามเหสสูตรที่ 2